Caravaggio ve Hilekarlar

    Öncelikle tabloyu kim yaptı, ne zaman yaptı sorularıyla 5N 1K dünyasına dalmadan bu tablonun ''Kart Keskinleri'', ''Hilebazlar'', ''Hilekarlar'' şeklinde farklı isimlerle bizim literatürümüzde geçtiğini belirteyim. Orijinal adı ise ''The Cardsharps.''

The Cardsharps, 1594 civarında boyanan (bu tabir bana kaleme alınan eser havasını veriyor) İtalyan Barok sanatçısı Michelangelo Merisi da Caravaggio'nun bir tablosudur. Bu eserin Caravaggio'da yeri ayrıdır. Bunu, kendisi için "çiçekler ve meyveler" resmini yaptığı Cavaliere Giuseppe Cesari d'Arpino'nun atölyesinden ayrıldıktan sonra bağımsız bir kariyere geçtiği dönemde boyadı. İşte bu eseri önemli kılan noktalardan biri tam da bu. Yani bu resim Caravaggio'nun hayatındaki yeni bir segmenti gözlerimizin önüne seriyor. Caravaggio bu resmi kilise için yaptı. Kardinal Del Monte tarafından bu resim çok beğenildi. Bu durum sanatçımızın saraya giriş bileti oldu. İşte Caravaggio için yeni bir segment hayatındaki yeni basamak...

Çiçekler ve meyveler üzerine çalıştığı atölyede neler çizdiğine göz atacak olursak:

Tablomuza dönecek olursak üç oyuncu arasında oynanan bir kart oyununu tasvir ediyor: iki cardsharp ve bir dupe. Resmin sol tarafında siyah giysileriyle beliren beyefendi ya da delikanlı resmedilen diğer 2 figür tarafından aldatılmaktadır. Romanlarda verilen giyimle ilgili ipuçları nasıl o kişinin durumu hakkında bize fikir veriyorsa tablolarda bu durum benzerdir. Sade olmasına karşın gayet şık gözüken beyaz zarif yaka kol işlemelerine eşlik eden şapkasıyla sağ tarafta gözümüze ilişen delikanlının durumunun iyi olduğunu söyleyebiliriz. Siyahlar içindeki delikanlının yüzündeki ifadeye bakacak olursak meleği andıran o masumane ifadeden onun bu oyundaki saf oyuncu olduğunu anlayabiliriz. Ayrıca kartları tutuşundaki acemilik bu söylemlerimizi destekler. İşte daha önce aldatılıyor şeklinde söylememizin dayanakları bunlardır. Biraz önce varlıklı olarak tanımladığımız delikanlı ve siyah saf delikanlının ardında duran renkli giysili oyuncu hilebazdır. Tabloya adını veren bu hilebazlar iş birliği yapmaktadır. Dikkat edersek bu iki hilebazın da giyimi renkli, süslü püslü ve gösterişlidir. 

---

Karakterlere daha yakından bakabilmek adına tablomuzu görelim.

Beyaz zarif yaka kol detayına sahip genç hilebazı kadraja alalım. Bu delikanlı yüzündeki durağan auraya ek olarak sinsi bir biçimde tetikte beklemektedir. Bu tetikte oluşunu nasıl anladık ya da anlarız dersek hilebazın duruşuna bakabiliriz. Ayağa kalkmış olduğunu ve kemerinin arkasında sakladığı oyuna sokmaya hazırladığı kartlar dikkatimizi çeker.

Diğer hilebazı kadrajımıza alalım. Genç hilebazın yüzünde aralanmış dudakları kalkmış kaşları ile sabırsız bir ifadesi olduğunu anlayabiliriz. Bu hilebazın bizim siyahlar içindeki saf delikanlımızın elindekilere gizlice baktığını ve el hareketleri aracılığıyla ortağına tüyo verdiğini görmekteyiz. Eldiveninin parmaklarındaki yırtıklıklar pek tabi fakirliğin göstergesi olabilir. Ancak ressamımızın mesaj verme olasılığı daha fazladır. Çünkü fakirliği böyle bir detayla simgelemeyip tablonun bütününe yedirdi. O zaman Caravaggio bize ne diyor olabilir? Hileli destedeki kartların üzerindeki işaretleri eli ile anlamak için özel olarak açılmış yırtıklar olabilir. Ayrıca ortağına kartların rengi ve türü hakkında tüyo vermek için bu özel yırtıkları kullanması olası bir durum.

Kart saklayan hilebazın kemerinde yer alan küçük hançeri gördünüz mü!? Bu unsur sahnenin gerilimini arttırmaktadır. Oyunda karşı karşıya kalınacak yanlış bir durumda kanın döküleceğinin de sinyallerini verir. Ayrıca iki hilebazında ellerinin masanın üzerinde durması ekstra bir tehdit unsuru oluşturur.

---

 Resme daha geriden bakalım. Tablomuzda günlük hayattan bir kesit dondurulmuş halde biz sanatseverlere, seyircilere sunulmuştur. Figürlerdeki ifadeler, kullanılan renkler, ışık-gölge oyunları ve üslubun yanı sıra sokak hayatının gerçekçi sahnelerini sunumu ile tablo dikkatimizi çeker. Eserin asıl gücü tekniği ise içerdiği zıtlıklardır. Kandırılan genç ile belinden kart çeken hilebaz, birbirinin yansımasıdır. Ve çok önemli bir mesaj verir ressam: Zaman içinde masumun günahkara dönüşmesi, iyiliğin ve kötülüğün arasındaki döngüye bir göndermedir. 

KAYNAKÇA

https://artsandculture.google.com/asset/the-cardsharps-caravaggio-michelangelo-merisi/nAFtN9HI0FxbaQ

https://mymodernmet.com/painter-caravaggio-life-and-art/

https://www.caravaggio.org/the-cardsharps.jsp